Uczestnikiem procesu budowlanego jest inspektor nadzoru, pełniący nadzór inwestorski nad budowanym obiektem.

Przepisy Prawa budowlanego przewidują, że obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego może zostać nałożony w decyzji o pozwoleniu na budowę przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, jeżeli wynika to z przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 18.11.2001 r. w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego (Dz.U. Nr 138, poz. 1554).

Jeśli taki obowiązek nie został nałożony, inwestor może ustanowić inspektora nadzoru dobrowolnie. Ustanowienie inspektora nadzoru na budowie pozwala inwestorowi, który zazwyczaj nie ma wiedzy technicznej, zabezpieczyć swoje interesy związane z budową. Inspektor nadzoru pełni bowiem funkcję kontrolną nad kierownikiem budowy.

Z punktu widzenia inwestora ustanowienie inspektora nadzoru ogranicza ryzyko nienależytego wykonania robót budowlanych przez wykonawcę.

Dodatkowo, jeśli inspektorowi zlecono kontrolę rozliczeń, może on ograniczyć wydatki spowodowane zawyżaniem zużycia materiałów przez wykonawcę.

         Podstawowe obowiązki inspektora nadzoru inwestorskiego obejmują:

• reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej;
• sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudowanych wyrobów budowlanych,          a w szczególności zapobieganie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budownictwie;
• sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót;
• realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy;
• zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru;
• przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego;
• zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2.